ขึ้น 2 ค่ำเดือน 5 แห่งวิศุวะสงกรานต์ สมโภชน์ 114 ปี เมืองอุทุมพรพิสัย
เมื่อวันที่ 30 มีนาคม 2568 ที่วัดสระกำแพงใหญ่ อำเภออุทุมพรพิสัย จังหวัดศรีสะเกษ นายอนุพงศ์ สุขสมนิตย์ ผู้ว่าราชการจังหวัดศรีสะเกษ เป็นประธานเปิดงานย้อนรำลึกปราสาทสระกำแพงใหญ่ ขึ้น 2 ค่ำเดือน 5 แห่งวิศุวะสงกรานต์ สมโภชน์ 114 ปี เมืองอุทุมพรพิสัย โดยมีนายพศิน ทาศิริ นายอำเภออุทุมพรพิสัย นำผู้บริหาร อปท.ทั้ง 20 แห่ง ข้าราชการ พนักงาน อปท. ร่วมกันตั้งขบวนอัญเชิญน้ำศักดิ์สิทธิ์จากที่ว่าการอำเภออุทุมพรพิสัยไปตามถนนในเขตเทศบาลตำบลกำแพงถีงวัดสระกำแพงใหญ่ และประกอบพิธีสงฆ์น้ำศิวะลึงค์ศักดิ์สิทธิ์และนางรำจาก 20 ตำบลกว่า 500 คน ร่วมกันรำถวายศิวะลึงค์ศักดิ์สิทธิ์ต่อหน้าปราสาทหินสระกำแพงใหญ่ หลังจากนั้นนายพศิน ทาศิริ นายอำเภออุทุมพรพิสัย ได้จัดให้มีการแสดงละครแสงเสียงย้อนรำลึกปราสาทสระกำแพงใหญ่ ขึ้น 2 ค่ำ เดือน 5 แห่งวิศุวะสงกรานต์ ตำนานการสร้างปราสาทหินสระกำแพงใหญ่ อำเภออุทุมพรพิสัย จังหวัดศรีสะเกษ
จากโรงเรียนกำแพงวิทยาด้วยปราสาทสระกำแพงใหญ่หรือปราสาทศรีพฤทเธศวร วัดสระกำแพงใหญ่ ตำบลสระกำแพงใหญ่ เป็นปราสาทขอมที่มีขนาดใหญ่และสมบูรณ์ที่สุดของจังหวัดศรีสะเกษ ลักษณะเป็นปรางค์ 3 องค์บนฐานเดียวกันและตั้งเรียงกันในแนวทิศเหนือ-ใต้ หันหน้าไปทางทิศตะวันออก ปรางค์ประธานอยู่ตรงกลาง ก่อด้วยหินทราย มีอิฐแซมบางส่วน มีทับหลังจำหลักภาพพระอินทร์ทรงช้างบนแท่นเหนือหน้ากาล ส่วนปรางค์อีก 2 องค์ เป็นปรางค์อิฐ มีส่วนประกอบตกแต่งที่เป็นหินทราย เช่น ทับหลัง กรอบหน้าบันและกรอบเสาประตู ด้านหลังปรางค์องค์ทิศใต้มีปรางค์ก่ออิฐอีก 1 องค์ ด้านหน้ามีวิหารก่ออิฐ 2 หลัง ล้อมรอบด้วยระเบียงคดก่อด้วยศิลาแลงและหินทราย มีโคปุระหรือประตูซุ้มทั้ง 4 ทิศ ส่วนวิหารที่ก่อด้วยอิฐ ซึ่งอยู่ทางด้านทิศเหนือมีทับหลังสลักภาพพระนารายณ์บรรทมสินธุ์อยู่เหนือพระยาอนันตนาคราชท่ามกลางเกษียรสมุทร และที่วิหารก่ออิฐทางด้านทิศใต้มีทับหลังรูปพระอิศวรกับพระอุมาประทับนั่งเหนือโคนนทิ ปัจจุบันปราสาทแห่งนี้อยู่ในความดูแลของกองโบราณคดี กรมศิลปากร และได้มีการขุดค้นพบโบราณวัตถุจำนวนมาก เช่น ทับหลังจำหลักภาพศิวะนาฏราช พระกฤษณะยกเขาโควรรธนะ และยังพบพระพุทธรูปนาคปรก พระพุทธรูปปางสมาธิ พระพิมพ์ดินเผา ฯลฯ จากหลักฐานลวดลายที่ปรากฏบนหน้าบัน ทับหลัง และโบราณวัตถุต่างๆ โดยเฉพาะจารึกที่อยู่บริเวณหลืบประตูปราสาทสระกำแพงใหญ่ สันนิษฐานว่าปราสาทแห่งนี้สร้างขึ้นในราวพุทธศตวรรษที่ 16 ตรงกับศิลปะขอมแบบบาปวน เพื่อเป็นเทวาลัยถวายแด่พระศิวะ และเมื่อประมาณพุทธศตวรรษที่ 18
ได้มีการเปลี่ยนแปลงเป็นวัดในพุทธศาสนาลัทธิมหายาน การเดินทาง จากตัวอำเภออุทุมพรพิสัย ใช้ทางหลวงหมายเลข 2083 เส้นทางไปจังหวัดสุรินทร์ ประมาณ 2 กิโลเมตร จะพบทางให้เลี้ยวซ้ายตรงเข้าสู่วัดสระกำแพงใหญ่
**********
บุญทัน ธุศรีวรณ ศรีสะเกษ // รายงาน
